1. Beyinde Dopamin Eksikliği

-Parkinson hastalığının temel nedeni, substantia nigra adı verilen beyindeki bir bölgedeki dopamin üreten nöronların kaybıdır. Dopamin, motor hareketleri kontrol eden beyindeki iletişimi sağlayan bir nörotransmitterdir. Dopamin düzeyi azaldığında, beyindeki hareket ve koordinasyon kontrolü bozulur.

.2. Genetik Faktörler

-Gen Mutasyonları: LRRK2, PARK7, PINK1, SNCA ve PRKN gibi genlerdeki mutasyonlar Parkinson hastalığına yol açabilir.

-Aile Öyküsü: Genetik faktörler bazı vakalarda önemli bir rol oynar. Özellikle erken başlangıçlı Parkinson hastalarında genetik yatkınlık daha belirgin olabilir.

-Ancak genetik nedenler, tüm vakaların yalnızca %10-15'ini oluşturur. Çoğu vaka sporadik, yani aile öyküsü olmadan ortaya çıkar.

genetik kod
hasta mutluluğu

3. Çevresel Faktörler

*

Toksin Maruziyeti: Pestisitler, herbisitler ve ağır metaller gibi toksik maddelere uzun süreli maruz kalma Parkinson hastalığı riskini artırabilir.

Kırsal Yaşam: Kırsal bölgelerde yaşamak ve kuyu suyu tüketmek gibi çevresel faktörler de riskle ilişkilendirilmiştir.

Kimyasal Maddeler: Endüstriyel kimyasallara (ör. mangan, karbon disülfür) maruz kalma Parkinson'a katkıda bulunabilir.

4. Yaşlanma

Parkinson hastalığı genellikle 60 yaş ve üzerindeki bireylerde görülür. Yaşlanma, sinir hücrelerinin doğal olarak azalmasına neden olur ve bu durum, Parkinson riskini artırır.

5. Oksidatif Stres ve Serbest Radikaller

-Oksidatif Stres: Beyindeki dopamin üreten nöronlar oksidatif strese karşı hassastır. Serbest radikallerin birikmesi, nöronlara zarar vererek Parkinson hastalığının gelişmesine katkıda bulunabilir. -Antioksidan Mekanizmaların Yetersizliği: Vücuttaki antioksidan sistemlerin zayıf çalışması, hücre hasarını artırabilir.

6. Enflamasyon (İltihaplanma)

- Mikroglia Aktivasyonu: Beyindeki bağışıklık hücreleri olan mikrogliaların aşırı aktivasyonu, dopamin üreten hücrelere zarar verebilir.

- Kronik enflamasyon, nöronların hasar görmesine ve hastalığın ilerlemesine neden olabilir.

beyindeki iltihaplanma
beyindeki nöronlar

7. Mitokondriyal Disfonksiyon

- Enerji Üretim Sorunları: Mitokondriler, hücrelerin enerji üretim merkezleridir. Mitokondriyal fonksiyon bozukluğu, nöronlarda enerji eksikliğine yol açarak hücre ölümüne neden olabilir.

- Bu durum, genetik faktörlerle veya toksik maruziyetle ilişkili olabilir.

8. Protein Birikimi (Lewy Cisimcikleri)

- Parkinson hastalarının beyninde alfa-sinüklein adı verilen proteinin anormal birikimi gözlemlenir. Bu birikimler, Lewy cisimcikleri adı verilen yapılar oluşturur ve sinir hücrelerinin işlevini bozar.

- Lewy cisimciklerinin birikimi, nöron kaybına ve beyinde iletişim problemlerine yol açar.

9. Bağırsak-Beyin Bağlantısı

-Son araştırmalar, Parkinson hastalığının bağırsakta başlayabileceğini ve vagus siniri yoluyla beyine yayılabileceğini öne sürüyor.

-

Bağırsak Mikrobiyotasının Bozulması: Bağırsaktaki mikrobiyal dengenin bozulması, alfa-sinüklein birikimini tetikleyebilir.

10. Diğer Risk Faktörleri

- Cinsiyet: Erkeklerde kadınlara göre daha sık görülür.

- Travma: Kafa travmaları, Parkinson riskini artırabilir.

- Beslenme ve Yaşam Tarzı: D vitamini eksikliği, sigara içmeme (paradoksal olarak), ve az kahve tüketimi gibi yaşam tarzı faktörleri riskle ilişkilendirilebilir

.
bağırsak beyin bağlantısı

Bu nedenler genellikle bir araya gelerek Parkinson hastalığının gelişimine katkıda bulunur. Ancak hastalığın nedeni genellikle multifaktöriyel olup, kesin sebep her zaman belirlenemeyebilir.

SIKÇA SORULAN SORULAR

1. Parkinson hastalığının en erken belirtileri nelerdir?
Erken belirtiler genellikle hafiftir ve fark edilmesi zor olabilir. Bunlar arasında: Titreme (genellikle bir elde veya parmakta) Hareketlerde yavaşlama (bradikinezi) Kas sertliği (rijidite) Küçük ve zor okunabilir yazı (mikrografi) Yüzde donuk ifade veya azalmış mimik (hipomimi)
2. Parkinson hastalığı yalnızca titreme ile mi kendini gösterir?
Hayır. Titreme yaygın bir belirti olmasına rağmen, Parkinson hastalığı olan her bireyde görülmez. Hastalığın diğer yaygın belirtileri şunlardır: Yavaş hareket etme (bradikinezi) Denge ve duruş bozuklukları Konuşma ve yutma güçlükleri Yorgunluk, depresyon ve anksiyete gibi motor olmayan belirtiler.
3.Parkinson hastalığında hangi motor olmayan belirtiler gözlemlenir?
Motor olmayan belirtiler erken evrelerde başlayabilir ve hastalık ilerledikçe daha belirgin hale gelir. Bunlar şunları içerir: Kabızlık Koku alma duyusunda azalma Uyku bozuklukları (örn. REM uyku davranış bozukluğu) Depresyon, anksiyete veya apati Hafıza ve düşünme sorunları (kognitif bozukluklar)
4. Parkinson hastalığı ilerledikçe belirtiler nasıl değişir?
Hastalığın ilerlemesiyle: Motor belirtiler şiddetlenebilir; yürüyüş ve denge sorunları artabilir. Donma (hareketsiz kalma anları) yaşanabilir. Motor olmayan belirtiler, özellikle kognitif sorunlar, uyku problemleri ve ağrılar daha belirgin hale gelebilir.